SHT – İHA Yayım Tarihi
30/10/2013
Değişiklik No
01
Değişiklik Tarihi
22/02/2016
Sayfa
1 / 35
İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMLERİ TALİMATI
(SHT-İHA)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Talimat, Türk Hava Sahasında işletilecek veya kullanılacak sivil
İnsansız Hava Aracı (İHA) sistemlerinin ithali, satışı, kayıt ve tescili, uçuşa elverişliliğin
sağlanması, sistemleri kullanacak kişilerin sahip olması gereken nitelikleri, hava trafik
hizmetleri ve İHA operasyonlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Talimat, Türk Hava Sahasında uçacak İHA’ları, ilgili sistemleri,
bunları ithal edecek, satışını yapacak, işletecek ya da kullanacak gerçek ve tüzel kişileri, bu
kapsamda görev alacak personeli, İHA ekibini ve hava sahası kullanımı ile verilecek hava trafik
hizmetlerini kapsar.
(2) Aşağıdaki İHA ve sistemleri bu Talimatın kapsamı dışındadır:
a) Devlet insansız hava araçları,
b) Yalnızca kapalı alanlarda kullanılan İHA ve sistemleri,
c) Yere veya herhangi bir platforma bağlı olan insansız balon ve benzeri sistemler,
ç) Azami kalkış ağırlığı 500 gr’dan daha az olan İHA’lar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Talimat, 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanununa ve 14/10/1983 tarihli 2920 sayılı Türk
Sivil Havacılık Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Talimatta geçen tanımlardan:
a) Algıla ve sakın: Üzerinde pilot bulunan bir hava aracında olması beklenen görme ve
sakınma işlevine eşdeğer bir şekilde görev yapan, pilota hava aracını ayrıştırma yeteneği
kazandırabilecek İHA sisteminin işlevini,
b) Ayrılmış hava sahası: İHA operasyonu için NOTAM ile yayımlanan sahayı,
SHT – İHA Yayım Tarihi
30/10/2013
Değişiklik No
01
Değişiklik Tarihi
22/02/2016
Sayfa
2 / 35
c) Çok kalabalık bölge: Meskûn mahaller veya şehir, kasaba ve banliyö gibi yerleşim
sahaları, sanayi bölgesi, ticaret alanı, gümrük kapıları ve sahaları gibi içerisinde yüksek
yoğunlukta insan bulunan bölgelerini,
ç) Devlet insansız hava aracı: Devletin askerlik, güvenlik, istihbarat, gümrük ve orman
yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullandığı hava araçlarını,
d) Faydalı yük operatörü: İHA’nın icra edeceği göreve uygun olarak üzerinde taşıdığı
görev sistemlerini kullanan ve izleyen İHA pilotu dışındaki kişiyi,
e) Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nü,
f) Görsel görüş hattı (VLOS): Optik ve/veya elektronik cihazların yardımı olmaksızın
ilgili hava sahasında geçerli havacılık kurallarını uygulamak ve hava aracını yönetmek için
uzaktaki pilotun hava aracı ile doğrudan görsel temasta kalarak operasyonları gerçekleştirdiği
şartları,
g) Görüş hattı dışı (BLOS): Operasyonların gerçekleştirilebilmesinde İHA’yı uzaktan
kumanda eden pilota, hava aracı ile sürekli olarak doğrudan görsel temas halinde kalmaya veya
kullanılan hava sahasının geçerli uygulanabilir kurallarına uymaya imkân vermeyen belirli bir
mesafeyi,
ğ) İHA işleticisi: İHA veya İHA sistemlerinin sahibi gerçek veya tüzel kişiyi,
h) İHA pilotu: İşletici tarafından uçuşun idaresinden sorumlu olmak üzere tayin edilmiş,
uçuş süresince İHA’nın her türlü harekâtında uçuş kontrollerini çalıştıran veya otonom
operasyonunu planlayan ve takip eden kişiyi,
ı) İHA ekibi: Bir İHA’nın uçurulması için gerekli olan kontrol istasyonunda yürütülen
faaliyetin tamamından sorumlu İHA pilotunu veya görev sorumlusunu, kumanda başındaki
İHA pilotunu, faydalı yük operatörünü ve teknisyenlerini ve varsa muhabere görevlisi gibi diğer
görevlileri içeren mürettebatı,
i) İHA gözlemcisi: İnsansız hava aracını görsel olarak izleyecek ve uçuşun
yürütülmesinde pilota yardımcı olması için işletici tarafından belirlenen kişiyi,
j) İnsansız hava aracı (İHA) : İHAS’ın bir bileşeni olarak işletilen, aerodinamik kuvvetler
aracılığıyla sürekli uçuş yapma yeteneğinde olan, üzerinde pilot bulunmaksızın uzaktan İHA
pilotu tarafından kontrol edilerek veya otonom operasyonu İHA pilotu tarafından planlanarak
uçurulan ya da havada kalabilen hava aracını,
k) İnsansız hava aracı sistemi (İHAS): İHA ile kontrol istasyonu, komuta ve kontrol veri
bağı, kalkış ve iniş sistemi gibi uçuşun sağlanması için gerekli olan, birbirinden ayrı sistem
elemanlarının bütününü,
l) Kalabalık bölge: Yayla benzeri geçici yerleşim yerleri ile köy ve mezralar, yoğun
olmayan insan varlığı bulunan turistik ve tarihi tesisler/alanlar, piknik, miting, konser, spor
faaliyetleri gibi maksatlarla kullanılan bölgeler, yüzme, deniz sporları gibi amaçlarla kullanılan
kıyı şeritleri ile iç sular, otoyollar ve demiryolları gibi içerisinde yoğun olmayan kalıcı veya
geçici yoğunlukta insan ve taşıt bulunan bölgeleri,
m) Kalabalık olmayan bölge: Boş araziler, tarım alanları, ormanlar, denizler ve iç sular
gibi içerisinde kalıcı insan yerleşimi ve taşıt bulunmayan bölgeleri,
SHT – İHA Yayım Tarihi
30/10/2013
Değişiklik No
01
Değişiklik Tarihi
22/02/2016
Sayfa
3 / 35
n) Kontrol bağı: İHA ile kontrol istasyonu arasında, İHA’nın uçurulması için kontrol
istasyonundan gönderilen kontrol komutları ile İHA’dan alınan uçuş bilgilerinin kontrol
istasyonuna aktarıldığı bağlantıyı,
o) Kontrol istasyonu: İHA’yı uzaktan kumanda ederek kullanmak veya otonom görevleri
takip etmek, operasyonları süresince ve görüş alanı dışında iken, yer ve durumunu izlemek için
kullanılan, yerde veya bir platformda bulunan cihaz veya sistemini,
ö) NOTAM: Uçuş harekâtı ile ilgili görevlileri, herhangi bir havacılık hizmetine,
kolaylığına, yönetimine veya tehlikesinin varlığına, koşullarına ya da bunlardaki herhangi bir
değişikliğe ilişkin bilgilerden zamanında haberdar etmek amacıyla özel bir formatta
hazırlanmış havacılara uyarı yayınını,
p) Otonom operasyon: Pilot kontrolü olmadan otomatik uçuş kontrol sistemi ile
gerçekleştirilen operasyonları,
r) Uçuş planı: Bir hava aracının planlanan uçuşuna ilişkin bilgileri içeren, ICAO
tarafından yayınlanan DOC.4444’e ve/veya EUROCONTROL IFPS kullanıcı el kitabına uygun
olarak özel formatta hazırlanmış bilgi formunu,
ifade eder.