Pozlama nedir? Doğru pozlama nasıl yapılır?
Fotoğraf çekmenin bu teknik kısmı belki birçok fotoğraf meraklısı için sıkıcı gelebilir ancak işin sanat kısmına gelmeden önce muhakkak kullanacağınız aracı ki burada bu fotğraf makineniz oluyor tanımanız ve nasıl kullanacağınızı bilmeniz gerekir. Fotoğraf çekmede en temel şey doğru pozlama, işin ilk adımı.. Yani ilk adımı atmadan yürümeye veya koşmaya başlayamazsınız. Bu istisnasız hepimiz için böyle oldu değil mi?
Burada yapmak istediğim ışık optik bilgisi gibi teorik fizik bilgisi vermekten ziyade mümkün olduğunca sade ve pratik bir şekilde pozlamayı anlatmak. Pozlamada temel olarak üç unsur vardır; diyafram açıklığı (aperture), pozlama süresi veya Perde hızı (shutter speed) ve film ASA'sı (ISO). Bu üç unsurun birbirleriyle kombinasyonunu doğru bir şekilde yaptığınızda doğru pozlama yapmış olursunuz. Bana şimdi yahu cebimizde taşıdığımız en basit fotoğraf makinesi bile bugün bu işi otomatik olarak yapıyor ben niye işin ayar kısmıyla uğraşim diyorsanız; Evet amacınız sadece o anı tesbit etmek veya bir hatıra fotoğrafı çekmek ise doğru haklısınız, ama çektiğiniz fotoğrafa o anı ifade edecek duygu ve mana yüklemek istiyorsanız, sanat değeri olan daha yaratıcı bir doğru pozlama yapmanız gerekir ki bunu da ucuz veya pahallı hiç bir fotoğraf makinesinden bekleyemezsiniz.
Evet ben şimdi konumuza geri döneyim ve yukarıda bahsettiğim doğru pozlama için gerekli üç unsurun ne olduklarına bir bakalım.
Diyafram açıklığı (aperture)
Diyaframı ortasında küçük bir delik olan daire gibi düşünün. Diyafram açıklığı dediğimiz bu dairenin ortasındaki küçülüp büyüyebilen deliktir. Diyafram pozlama esnasında filme veya dijital sensöre düşen ışık miktarını kontrol eder. Makinenizde diyafram açıklığını değiştiren (aperture) yuvarlak dönen düğmeyi bulun. Şimdi vizörden bakın ve o yuvarlak düğmeyi yavaşça çevirin, vizördeki görüntüde 1.8, 2, 2.2, 2.8, 3.3 den 22 ye kadar değişen rakkamlar göreceksiniz (makine ve lense bağlı olarak daha küçük de olabilir).
Fotoğrafçılık'da Pozlama Nedir? Doğru Pozlama Nasıl Yapılır Bu rakkamların her biri farklı bir diyafram açıklığına denk gelir ve fotoğraf litaratüründe f-stops (odak aralıkları) diye anılır ve f/1.8, f/4, f/5.6 vs. şeklinde gösterilirler. Rakkamlar (f-stop değerleri) büyüdükçe diyafram açıklığı azalır yani filme veya sensöre daha az ışık düşer, tam tersi rakkamlar küçüldükçe de diyafram açıklığı artar ve filme veya sensöre düşen ışık miktarı artar. Teknik olarak f-stop diyafram açıklığının (dairenin ortasındaki deliğin) çapını gösteren kesirdir. Burada f lensin odak uzaklığıdır (focal length), "/" bölü manasındadır ve "stop" da o anki stop (odak aralığı) değeridir. Bu durumda örneğin, 2.8 stop değerinde 50mm lens ile yapılan çekimde diyafram açıklığı (aperture) 50/2.8 = 17.8 mm olacaktır. Yani Dİyafram dediğimiz dairenin ortasındaki deliğin çapı 17.8mm olacaktır. Gördüğünüz gibi stop aralık değerlerini arttırdıkça deliğin çapı küçülecek, tam tersine stop değerini düşürdükçe de diyafram açıklığı dediğimiz deliğin çapı büyüyecektir. Diyafram açıklığı değerindeki yukarı veya aşağı doğru her bir stop değişim, lensden gelen ışık miktarını iki katına çıkartır veya yarı yarıya azaltır. Örneğin diyafram değerini f/4 den f/5.6 'ya 1 stop düşürürseniz filme veya sensöre düşen ışık hacmi f/4 değerindekine kıyasla yarı yarıya azalacaktır. Tam tersi olarak f/11 den f/8 'e 1 stop arttırırsanız düşen ışık hacmi f/11 dekine kıyasla iki kat fazla olacaktır. Bugün makineler sadece tam aralık (full stop) değil 1/3 ara stop değerlerine müsade etmektedir. Örneğin f/8 ve f/11 tam stop değerleri iken f/9 veya f/10 ara stop değerleridi.
- - - Mesaj Birleştirme - - -
http://i978.photobucket.com/albums/a...ps88f3a46a.jpg
- - - Mesaj Birleştirme - - -
Pozlama Süresi - Perde hızı (Shutter speed)
Fotoğraf makinenizin deklanşörüne bastığınız anda diyafram açılır, belli bir süre açık kalır ve kapanır. İşte bu diyaframın açık kaldığı süreye pozlama süresi diyoruz. Diğer bir deyişle diyaframın açılıp kapanma hızı veya perde hızı denir. Bu perde hızı aynı yukarıda anlattığımız diyafram açıklığında (aperture) olduğu gibi filme veya sensöre düşen ışık miktarını değiştirir. Pozlama süresi 1/5000sn gibi saniyenin çok küçük bir kesri olabileceği gibi 1-2 dakika gibi uzun bir süre de olabilir. Bu değere yine vizörden bakabilirsiniz. Makinenizde pozlama süresini değiştiren yuvarlak düğmeyi çevirdikçe bu değerin 10, 30, 100, v.s. şeklinde sürekli değiştiğini göreceksiniz. Örneğin 100 ise 1/100sn anlamındadır. Yani diyafram açılıp kapanma hızı veya pozlama süresi saniyenin yüzde biri kadardır. 1 saniye altına düştüğünüzde rakkamların yanında tırnak işareti çıkmaya başlar mesela 10" gibi ve 10 saniye demektir. Pozlama süresini ikinin katları şeklinde arttırıp azaltırsanız buna paralel olarak sensöre düşen ışık miktarını da tam birer stop arttırıp azaltmış olursunuz. Örneğin pozlama süresini (shutter speed) 500 (1/500sn) den 250 (1/250sn) düşürmek ışık miktarını 1 stop azalatacaktır. Yine aynı şekilde 250 den 125'e ayarlamak ışık miktarını 1 stop daha azaltacaktır. Bu 60, 30, 15 şekliinde devam eder. Bu örnek verdğimiz pozlama süreleri ışık miktarını birer stop azaltıp arttıran tam aralıkları gösteren rakkamlardır. 100, 80 v.s. gibi diğer pozlama süreleri ara değerlerdir. Burada üreticinin amacı kullanıcıya daha hassas pozlama imkanı vermektir.
Film Asa'sı (ISO)
ISO değeri filmin veya sensörün ışığa karşı duyarlılığıdır. Bugünki profesyonel DSLR makinelerin çoğu 100-3200 ISO aralığını desteklemektedirler. Fotoğrafınız, ISO değerini küçük kullandığınız oranda net ve temiz olur. Yüksek ISO değerleri film veya sensörün ışık hassasiyetini arttıracağından, ışığın yetersiz olduğu ortamlarda pozlama süresini kısaltmanıza yardımcı olacaktır. Tam tersi olarak da pozlama süresini arttırmak için ISO değerini düşürmeniz gerekir. Burada unutmamanız gereken şey ISO değerini arttırdıkça fotoğrafda grenlerin oluşacağıdır ve net temiz bir görüntüden fedakarlık edileceğidir. ISO değerini 100 den 200'e arttırdığınızda pozlamada ışık miktarını 1 stop arttırmış olursunuz. Aynı şekilde 200 den 400'e arttırınca 1 stop daha artar. Bu şekilde ISO değerini kendi katları şeklinde arttırırsanız herbir arttırmada ışık miktarını 1 stop arttırmış olursunuz. 125, 160 gibi ISO değerleri ara değerlerdir.
Evet bütün bu anlattıklarımızı toparlayacak olursak, yukarıda herbirini kısaca tarif ettiğimiz üç unsur; diyafram açıklığı, pozlama süresi ve ISO değeri birbirleriyle doğrudan ilişkilidir ve bu parametrelerle oynamak suretiyle pozlama yaparız. Vizörden baktığınızda kameranın pozometre göstergesini ve üzerinde sağa sola hareket eden bir işaret göreceksiniz. Bu işaret tam ortada olduğunda doğru pozlama yapıyoruz demektir. Eğer işaret orta çizgiden sağ tarafa doğru kayıyorsa sensöre gerektiğinden fazla ışık geliyor demektir ve o zaman fotoğrafımız fazla aydınlık çıkar yani fazla pozlanmış olur. Pozlama işareti orta çizginin sol tarafında kalıyorsa o zaman da sensör az ışık alıyor demektir ve fotoğrafımız karanlık çıkar yani eksik pozlanmış olur. Amacımız yukarıda kısaca anlattımız birbiriyle ilişkili üç parametreyle oynamak suretiyle işareti ortalayarak doğru pozlamayı yapmaktır.
Bütün bu anlatıklarımız doğru pozlama için temel, özet bir bilgi idi. Yazının başında da dediğim gibi bu doğru pozlamayı bugün en basit bir fotoğraf makinesi de yapabiliyor ama yürümeye başlamadan önce bu ilk adımı atmamız gerekiyordu. Başka bir sefere yaratıcı doğru pozlama konusunda bilgilerimi sizinle paylaşacağım.
Kaynak :http://dijital-fotograf.com/
